Cinema del Bueno

Ostatnio pisałem o tym, że muszę skądś wynaleźć fundusze na wyprawy do kina z racji zatrzęsienia filmów, które miło byłoby zobaczyć na wielkim ekranie. Otóż wystarczyło zaznajomić się z rozłożystym wachlarzem różnych promocji i zniżek, szczególnie w Multikinie, czyli zalajkować gdzie trzeba, kupić odpowiedni zestaw z colą lub zjeść 57 kinder bueno i od razu ceny w tygodniu zrobiły się całkiem przyjemne. Udało mi się więc w ostatnim czasie obejrzeć kilka ciekawych tytułów, o trzech z nich skrobnę po kilka zdań.

"Django". Jest taka scena na końcu "Bękartów wojny", podczas której porucznik Aldo Raine, wyciąwszy swastykę na czole pułkownika Landy, wypowiada ustami Brada Pitta słynną kwestię: "I think this just might be my masterpiece". W lot załapali głębię tego przesłania najmniej nawet pojętni krytycy oraz fani Tarantino - szczwany twórca "pieprzonym arcydziełem" określił swój ostatni film. I ja do tej opinii przychylam się w stu procentach, bo Tarantino tak wysoko zawiesił poprzeczkę "Bękartami", że niewiarygodnie ciężko będzie mu ją przeskoczyć, o ile kiedykolwiek mu się to uda. Wariacja (która do głowy mogła przyjść chyba tylko jemu) na temat reakcji Żydów na Holocaust stanowi apogeum jego stylu i kunsztu. Dla mnie jest to najbardziej precyzyjny i dopieszczony w każdym detalu obraz ze wszystkich w dorobku reżysera, a po krótkim zastanowieniu się stwierdzam, że ze wszystkich filmów które w ogóle w życiu obejrzałem. Nie ma w nim zbędnej sceny, wszystko jest przemyślane, dograne i wycyzelowane do granic możliwości, składając się właśnie na kinowe arcydzieło.

Dlaczego takie przydługie wprowadzenie, wydawałoby się nie na temat? Otóż nie potrafiłem wymazać ostatniego filmu Tarantino z pamięci i oglądać "Django" w zupełnym oderwaniu od "Bękartów wojny" oraz nie ocenić jednego filmu przez pryzmat drugiego. Wyszło mi, że w tym starciu ucierpiał ten pierwszy (nie ma się co dziwić, skoro z opisu powyżej wyłonił się ideał). Od razu jednak głośno i wyraźnie powiem: "Django" bardzo mi się podobał. Jest to świetne kino, w którym Tarantino znów bawi się konwencją - tym razem wziął na warsztat zakurzony western. I nakręcił go w swoim unikatowym stylu, którego nie będzie umiał podrobić, mimo licznych prób, nikt przez najbliższe 250 lat. Film jest rozrywką w najczystszej postaci i warto zapłacić za bilet na niego cenę niepromocyjną, a weekendową, najwyższą możliwą. Warto.

Po prostu zestawienie z poprzednim dokonaniem pupila fabryki snów ujawnia kilka wad najnowszego dzieła. Po pierwsze, mimo całej mojej admiracji dla talentu Christopha Waltza, postać przez niego kreowana była dla mnie czymś wtórnym. Była to dla mnie kopia wspomnianego już pułkownika Landy, tylko z bujnym zarostem. Waltz oczywiście nadal świetnie wygrywa swoje sceny i dialogi, ale jego bohater w moich oczach kompletnie stracił świeżość, odkrywczość. Drugim mankamentem filmu są mocno przeciągnięte niektóre sceny, co przecież właśnie było siłą "Bękartów". Tam rozmowy pozornie o niczym i przegadane sekwencje budziły napięcie i przykuwały najwyższą uwagę, tutaj zaś nużyły i również sprawiały wrażenie, jakby były nieudolnymi kalkami sceny gry w karty w piwnicy. Sam finał "Django" też zresztą był kilka razy odkładany, co burzyło ogólny obraz i generowało wrażenie, jakby reżyser nie miał tak do końca pomysłu, w którym momencie puścić napisy.

In genere - "Django" to film bardzo dobry. Brawo za pojechany scenariusz, brawo za soundtrack, który od początku stanowi mocną stronę filmów Quentina Tarantino. Dwie gwiazdki niżej od "Inglourious Basterds", ale wciąż top.

"Sęp". Najchętniej w ogóle bym o tym filmie nie pisał, niewiele mi zresztą zostało z niego w pamięci. Miało być jak nigdy, wyszło jak zawsze. Im bardziej pompuje się balonik pod tytułem "pierwszy polski film, który..." to ja z zasady pozostaję sceptyczny. Kicz i sztampa wyzierały z ekranu, czemu nie ma się akurat co dziwić, skoro chciało się zrobić hollywoodzki film akcji z budżetem na film akcji, ale klasy B. Albo i C jak też gdzieś przeczytałem. A nawet jakby budżet był na tzw. wypasie to i tak trzeba jeszcze wiedzieć, jak go wykorzystać. Można tę sytuację przyrównać do polskiej ligi piłki nożnej. Podobno jako trzecia liga w Europie (po Anglii i Niemczech) ekstraklasa transmituje wszystkie swoje mecze w jakości HD. Brawo, znakomite towarzystwo, cóż za prestiż, tylko kto chce oglądać w najwyższej jakości obrazu kopanie się po piszczelach.

Dobrze, może sam pomysł, wątek kryminalny, był ciekawy. Ale i tak trzeba od razu zaznaczyć, że sprawdziłby się dużo prędzej w warunkach amerykańskich, w realiach polskich cała fabuła jawiła się jako co najmniej niedorzeczna. W ogóle film był odrealniony i jak już wspomniałem, kiczowaty, a odczucie to spotęgowała później jeszcze "Drogówka", o czym za chwilę. W takiej sytuacji jedynym ratunkiem pozostają aktorzy, którzy nierzadko potrafią z najgorszego nawet scenariusza wykrzesać przyzwoite kino. Niestety, w moim przekonaniu żaden z nich nie udźwignął tego obrazu, a przecież: plejada gwiazd.

Po Pawle Małaszyńskim nie spodziewam się nigdy niczego więcej niż po desce do prasowania, więc on mnie akurat nie zaskoczył. Ale na przykład z bardzo mizernej strony pokazał się zazwyczaj przyzwoity Baka, ciut lepszy, choć również niepowalający, jakiś taki tekturowy, był mistrz Andrzej Seweryn. Natomiast to, co wyprawiał Daniel Olbrychski, zakrawało na jakiś sabotaż, bo wyglądało to tak, jakby znów chwycił szablę w dłoń i chciał roztrzaskać w drobny mak swoje dotychczasowe dokonania. Od Angeliny się tego nauczył? Co do samego Żebrowskiego - nigdy nie był moim faworytem, choć cenię go za początki, "Ogniem i mieczem" i "Pana Tadeusza". Później albo zarzucano mu jednakową, monotonną cierpiętniczość ("Pręgi", "Kto nigdy nie żył") albo jakąś przedziwną, nienaturalną kreację ("Na dobre i na złe"). W "Sępie" bardzo się stara wypaść wiarygodnie i z całej stawki jest zdecydowanie najlepszy. Jednak i on nie obronił dla mnie tego filmu.

Bo i jak miał obronić, skoro kazano mu kreślić kredą idiotyczne wzory na tablicy w domu? Pan Eugeniusz Korin na siłę wcisnął motyw (mało oryginalny) wypisywania sobie różnych haseł, równań itp. w celu dojścia do rozwiązania zagadki. Na siłę, bo widać wyraźnie, że nie było dobrego pomysłu na ową zagadkę ani na drogę do jej dojścia, nie było uzasadnienia na nic. A jak się takiego pomysłu nie posiada, to się taki chwyt odpuszcza, a Michał Żebrowski na swoją szkodę się w tej kwestii nie postawił. Nie poszedłbym na ten film do kina po raz drugi, nie dałbym wysępić ode mnie tych kilkunastu złotych, hłe hłe hłe.

"Drogówka". Uwielbiam Smarzowskiego. Moim ulubionym filmem pozostaje "Wesele", ale przecież "Dom zły" i "Róża" to filmy najwyższej próby, wybitne, zapewne od "Wesela" lepsze. Nie wiem  jak ten facet to robi. Bezsprzecznie opanował do perfekcji osławiony tzw. warsztat. Wie jak napisać postacie z krwi i kości. Wie jak dobrać aktorów. Wie jak ułożyć dialogi. Wie jak przedstawić całość tak, żeby było prawdziwie. Wie wszystko.

Przed seansem miałem lekkie obawy, podsycane oczywiście przeciekami na temat fabuły i zwiastunami, że poziom wypaczenia i patologii zostanie w tym filmie wywindowany do takiego ekstremum, że aż człowiekowi zrobi się niedobrze, a obraz straci na realności. A przecież dodatkowo w głowie miałem odnotowane, że właściwie każdy kolejny film reżysera był mocniejszy od poprzedniego, uwalniał coraz mocniejsze demony, zawierał coraz cięższą poetykę. Jednakże, choć "Drogówka" narysowana jest bardzo grubą kreską, to jej twórca nie przekroczył jak dla mnie granicy za którą pozostają przesada i śmieszność. 

Wielka w tym także zasługa ekipy aktorskiej, którą można już chyba śmiało nazywać "grupą Smarzowskiego". Jak dla mnie reżyser może te same nazwiska obsadzać w każdej swojej kolejnej produkcji, bo jak widać gwarantują one osiągnięcie zamierzonych celów. Ten mariaż służy wszystkim - aktorom, reżyserowi, widzom. Topa, Jakubik, Dziędziel, Wabich, wszyscy oni pracując ze Smarzowskim wspinają się na wyżyny i kreują wspólnie sugestywny i niezwykle przekonujący świat. Większość gra w "Drogówce" zgodnie z, jak to ładnie ujęto w recenzji na Filmwebie, swoim emploi, co jak dla mnie jest sporą zaletą filmu. A emploi zbudował im wszystkim w głównej mierze właśnie Smarzowski.

"Drogówka" to nie tylko zbiór stosunkowo lekkich scen z zatrzymań kierowców. To także ciekawy wątek kryminalny, nienachalny, nieprzerysowany, podany w taki sposób, że śledzimy go z zapartym tchem, bo wiemy, że coś takiego mogło się wydarzyć. Gratulacje dla Bartłomieja Topy za bardzo dobre rozprawienie się z rolą główną. Jak widać historię sensacyjną może trzeba opowiadać w takim klimacie, w takiej scenerii i w takich warunkach, jak zrobił to Wojciech Smarzowski, czyli jednak przedstawić Warszawę gnuśną, nieco zepsutą (ale też nie karykaturalnie rynsztokową i totalnie beznadziejną, co zdarza się w niektórych polskich filmach), a nie silić się na Hollywood w Polsce. Widocznie naprawdę po prostu jeszcze nie czas na to. Takie jest przynajmniej moje skromne zdanie, bo doprawdy, "Drogówka" i filmy typu "Sęp" czy "Uwikłanie" to jak zestawienie spowiedzi radykalnego zbrodniarza z infantylną historią grozy opowiadaną na koloniach. 

Znajdzie się jednak łyżka dziegciu - w filmie jest jedna zupełnie przesadzona i niepotrzebna scena, która wahnęła z lekka moim ogólnym wrażeniem. Kto oglądał, powinien się domyślić. Podpowiem, że działo się to na Placu Trzech Krzyży:)